In april
2016 werden standhouders van de Antiek- en Boekenmarkt Den Haag uitgenodigd
voor een “workshop” (zie ook het Blog van 4 april 2016) Nu ben ik toevallig
tegen het verslag en conclusie daarvan aan gegoogled:
Raadsinformatie:
Verbeterplannen Wijk- en themamarkten Den Haag
Definitief rapport - juli 2016.
Door: Bridge Vastgoed, in opdracht van de Gemeente
Den Haag
Met als advies aan de Gemeente Den Haag:
"de Antiek- en Boekenmarkt Lange Voorhout
en Plein Den Haag verzelfstandigen, oftewel te privatiseren"
(neem de
tijd voor dit relatief klein deel van het verslag of print dit uit, het complete verslag
beslaat meer dan 70 bladzijden, zie daarvoor de link onderaan)
Ik vind
vooral wat er over “marketing en promotie”
wordt geschreven nogal heftig, want wat is er makkelijker dan te vinden dat een
extern, professioneel reclamebureau het beter zal kunnen.
En over de “onderlinge verdeeldheid” kan ik zeggen
dat de Haagse Markt zowat 10 jaar lang heeft gesoebat in ernstige onderlinge verdeeldheid
voor er een convenant werd ondertekend die schijnbaar nog geen 2 jaar heeft
standgehouden.
"…Op Haagse markten is deling ontstaan of al aanwezig.
Er is een vaste groep van kwalitatief goede
en professionele ondernemers.
Een op het collectief gerichte groep
ondernemers.
Een groep van individueel gerichte
ondernemers.
Een groep waarvan de producten en de service
minder kwaliteit bieden.
Hoewel de laatste groep ondernemers met vaak
lage prijzen voor hun producten ook een bepaalde doelgroep bedient kan een te
groot aandeel van dit type ondernemers de totale uitstraling van een markt
negatief beïnvloeden en weet de consument niet waar ze aan toe is.
…In de wintermaanden
(oktober-april) van 10.00-18.00 uur op donderdag op het Plein met maximaal 29
kramen. Het aanbod bestaat op het Plein vrijwel geheel uit boeken en prenten
(meer dan 80%) aangevuld met 1 of twee kramen antiek. Dit heeft te maken met
het gegeven dat de weersomstandigheden voor antiek in de winter te slecht zijn
waardoor deze branche in de wintermaanden vaak naar overdekte antiekbeurzen
trekt.
…De Antiek- en
Boekenmarkt, in de zomermaanden (mei-september) staat deze markt op donderdag
en zondag van 10.0018.00 uur op het Lange Voorhout met maximaal 77 (donderdag)
respectievelijk 72 (zondag) kramen. Het aanbod is dan een combinatie van vooral
antiek en curiosa (de helft of meer) aangevuld met boeken en een klein deel
consumptieartikelen (rond de 8%).
…Op beide locaties is
de markt in de loop van de tijd kleiner geworden. Op donderdag is er op het
Lange Voorhout sprake van zo’n 14% leegstaande kramen. Op zondag is dit aandeel
veel lager met slechts 5,5%. Op het Plein is zelfs sprake van 21% leegstaande
kramen.
…De markt heeft op het
Lange Voorhout momenteel te kampen met veel overlast van de bouw van de
parkeergarage onder het Tournooiveld. In 2015 is er veel aandacht besteed aan
verwijzing naar de markt op straat hetgeen tot een verbetering van de
vindbaarheid heeft geleid. Door de bouw van de parkeergarage is ook de
opstelling aangepast. Voorheen stonden de meeste kramen met hun achterkanten
naar elkaar en liepen de consument er om heen. Nu staan de (meeste) kramen met
hun front naar elkaar en loopt de
consument tussen de kramen door.
…Bij de workshop over
de Antiek- en Boekenmarkt wordt gestart met een algemene ronde van wat de
marktondernemers vinden van de markt op dit moment. Of eigenlijk gaat het om
drie markten waarvan er twee in de zomer worden gehouden op het Lange Voorhout
(op donderdag en zondag) en 1 in de winter op het Plein.
Hierbij worden de
volgende punten genoemd: • Overlast van de bouw van de parkeergarage op het
Toernooiveld. De vindbaarheid van de markt is wel verbeterd sinds er bebording
is opgehangen (?!) • Er wordt voorgesteld (gevraagd) om gratis parkeren voor de
bezoekers van de markt op het Lange Voorhout (als compensatie voor de overlast
van de bouw van de parkeergarage). • Er worden ook andere evenementen
georganiseerd op het Lange Voorhout. Met name op zondag. De marktondernemers
geven aan hier last van te hebben. Vaak is het niet bekend bij de ondernemers
en worden ze een beetje (?!) ‘weggedrukt’. Sommigen zien het ook als een
gemiste kans omdat als het wel bekend is er wellicht kan worden samen gewerkt. • Er is discussie over de wijze van reclame
en marketing van de markt. Aangegeven word dat veel ondernemers toeristen als
klanten hebben. De vraag is of er voldoende marketing is gericht op deze
doelgroep. • Er is verschil van mening over de kwaliteit van de ondernemers/het
aanbod. • Er wordt aan de afdeling
markten gevraagd of de kramen die leeg zijn (omdat een ondernemer verhinderd
is) voor die betreffende dag mogen worden ingevuld door een tijdelijke ondernemer
(eventueel voorgedragen door de vergunninghouder zelf). Na invoering van de
nieuwe marktverordening wordt dit mogelijk (onder bepaalde voorwaarden). • Op dit moment valt de Antiek- en
Boekenmarkt qua regelgeving onder hetzelfde ‘kopje’ als de algemene wijkmarkten
in de marktverordening. Feit is echter dat het aanbod, het type klant, etc.
heel anders is. Er wordt dan ook gesuggereerd om de regelgeving hierop te
checken en waar mogelijk aan te passen...
Overall is het voor deze markt opvallend dat er veel onderlinge
verdeeldheid en discussie is.
…De antiek- en
boekenmarkt is door het aanbod een vreemde eend in dit rijtje (Haagse markten).
Mede hierdoor is zowel de oriëntatie vanuit het Centrum en de bezoekfrequentie
van deze markt het laagste (respectievelijk 7% en 1,4 keer per maand). De markt
heeft geen verzorgende functie voor het stadsdeel maar wordt vanuit de gehele stad
bezocht en ook van buiten Den Haag en door toeristen.
…Tot slot is in het onderzoek gevraagd naar
wensen voor de markt. Als er al iets wordt genoemd gaat het vaak over: •
Aanwezigheid toiletten • Zitmogelijkheden • Beter parkeren.
- Aanbod niet verder oprekken
- Geen groothandel
- Er zou wel meer design/kunst mogen
-
Kernwoorden voor de markt: klantvriendelijk, leuke uitstraling, kwaliteit,
breed assortiment, veiligheid en bewaking.
- Wisselwerking omgeving (cultuur, horeca
etc)
- Balans nu goed tussen horeca en markt.
- Flyers hotels/musea/restaurants.
- Marketing en promotie (website, facebook, toeristeninformatie etc)
- Promotiecommissie nu in eigen beheer (tot
2015 dus!).
- Site aanpassen met ook aandacht voor
aanbod aan kunst/retro, openingstijden en data.
- Beheer Facebookpagina overnemen
- Meer persberichten/ingezonden mededeling
voor aandacht voor de markt.
Tijdens de opdracht
over de randvoorwaarden voor de toekomst en de centrale discussie daarna wordt
opnieuw duidelijk dat er veel verschil van mening is tussen de ondernemers. Wat
betreft bijvoorbeeld de marktdagen en
openingstijden is er een groep meer vooruitstrevende ondernemers die aangeeft
dat de openingstijden best langer zouden mogen. Een van de doelgroepen is
immers de toerist en die komt vaker gedurende de middag en avond dan in de ochtend.
De echte kenner komt daarentegen juist graag in de ochtend om er op tijd bij te
zijn voor de mooiste producten/deals. Om te lange marktdagen te voorkomen kan
het verstandig zijn een keuze te maken waarbij tijdens de workshop bij de
meeste deelnemers de voorkeur uitging naar vroeg starten (om ook de kenner als
consument te behouden) en tot 17.00 of 18.00 uur door te gaan.
Qua aanbod en
uitstraling werd duidelijk dat het belang van goede kwaliteit van het aanbod
voorop staat. Men wil voorkomen dat de markt ‘afzakt’ naar een rommelmarkt en
er geen echt antiek/kwaliteit meer is te krijgen. De markt heeft nu juist op
dat vlak een goede naam waarop gebouwd (en uitgebouwd) kan worden. Om een iets
jongere doelgroep aan te trekken ziet men wel mogelijkheden voor iets meer
design. Er wordt voor deze doelgroep nu al wel het een en ander aangeboden aan
vintage.
Wat betreft de
wisselwerking tussen de markt en de omgeving wordt door de marktondernemers
aangegeven dat relatie tussen de horeca (aan het Lange Voorhout) en de markt
prima is. De directeur van het museum Escher in het Paleis merkt op dat hij de
aanwezigheid van de markt voor de musea in het gebied van grote toegevoegde
waarde vindt. Wat hem betreft mag de markt groter, vaker en mag er meer
promotie voor de markt worden gemaakt.
Hoewel niet door de aanwezigen van de workshop zelf opgemerkt is
specifiek gevraagd naar de wisselwerking tussen de Antiek- en Boekenmarkt en de
winkels aan de Denneweg. De marktondernemers geven aan dat deze er niet is en
wat hen betreft ook niet van toegevoegde waarde.
Wat betreft de
promotie is iedereen het eens over het belang voor de bekendheid en het
functioneren van de markt. Ook in meer samenwerking met de in het gebied
gevestigde musea ziet men meerwaarde. Het grote probleem voor deze markt is
echter dat men het vervolgens niet eens wordt over hoe en door wie dit dan
moeten worden uitgevoerd. Wellicht dat hier kansen liggen in het verlangde van
de studie die wordt uitgevoerd naar de promotie en marketing van een museumkwartier
in Den Haag. De gemeente heeft het initiatief genomen om met de gevestigde
musea, horeca en andere instellingen van het gebied rond het Lange Voorhout te
kijken hoe dit gebied als cultureel gebied met een concentratie van musea
bekendheid kan krijgen. Wellicht dat de Antiek- en Boekenmarkt hierbij kan
aanhaken.
Voor de Antiek- en
Boekenmarkt op het Plein is eenzelfde opdracht uitgevoerd waarvan de resultaten
(randvoorwaarden voor de toekomst) hieronder zijn weergegeven. Het lastige was
dat er tijdens de workshop slechts 1 ondernemer (antiek!) van het Plein
aanwezig was. De conclusies zijn niet
wezenlijk anders dan voor de markt op het Lange Voorhout. De nadruk op deze
markt ligt op het aanbod aan boeken. Het aandeel antiek is zeer beperkt. Dit
zorgt oor een andere uitstraling van de markt dan op het Lange Voorhout hetgeen
nog eens wordt versterkt doordat de locatie heel anders is.
De locatie op het
Plein (met de vele horecagelegenheden) leidde er wel toe dat het idee ontstond
om juist met de horeca meer samenwerking te zoeken. Bijvoorbeeld in de vorm van
een leuke lunchaanbieding bij bezoek aan de markt.
Verder geven de
marktondernemers aan dat de aanwezigheid van het Mauritshuis op het Plein
belangrijk is voor de markt.
De markt op het Plein: met name boeken (bij
goed weer iets meer antiek) en in beperkte mate antiek
- Kernwoorden voor de markt:
klantvriendelijk, uitstraling, kwaliteit, breed assortiment, veiligheid en
bewaking.
- Wisselwerking omgeving (cultuur, horeca
etc)
- Mauritshuis is belangrijk! Lunchaanbieding
met horeca regelen?
- Marketing en promotie (website, facebook, toeristeninformatie
etc)
- Samenwerking met veilinghuizen (kunst-
antiek-boeken) in Den Haag, Rotterdam en Leiden.
Gewenste ruimtelijke opstelling.
Over de ruimtelijke opstelling van beide
markten is tijdens de workshop slechts kort gesproken.
Dit werd deels ingeven doordat er vrij lang
is gewerkt aan de opdracht over de randvoorwaarden voor de toekomst en de
discussie daarover en (belangrijker nog) doordat er eigenlijk weinig klachten
danwel wensen bleken met betrekking tot de ruimtelijke opstelling.
Voor Plein geldt dat
de opstelling zoals die nu is goed wordt bevonden.
Voor het Lange
Voorhout is een en ander afhankelijk van de nieuwe situatie die ontstaat na de
realisatie van de parkeergarage in combinatie met het aantal aanbieders die er
tegen die tijd (nog) zijn. Overigens is het wel belangrijk op te merken dat de
opstelling van deze markt met de door de bouw van de parkeergarage is aangepast.
De kramen staan nu met hun front naar elkaar waardoor een soort marktlaan
ontstaat. Dit wordt door de marktkooplieden als erg sfeervol en positie
ervaren. Dit principe willen ze graag in de toekomst behouden. Tijdens de workshop blijkt echter vooral dat
de aanwezige ondernemers vooral bezig zijn met hoe ze in het komende seizoen
komen te staan.
- kenmerkend voor deze
markt is de onderlinge verdeeldheid. Dit is van grote invloed op de toekomst
van de markt omdat er geen eenheid kan worden bereikt in de te volgen koers
terwijl dit wel nodig lijkt. De uitdaging voor deze markt ligt vooral is het
verbreden van de samenwerking en het verbeteren van eenduidige marketing en
promotie. De markt zal écht professioneler moeten gaan opereren om in de
toekomst voldoende aantrekkelijk te blijven voor de consument. Omdat er niet
veel Antiek- en Boekenmarkten zijn in Nederland liggen er juist ook veel kansen
voor de markt en voor de stad Den Haag. Het typische aanbod, de sfeervolle
locatie op het Lange Voorhout, de aansluiting op de Denneweg en de combinatie
met de verschillende musea in dit gebied zijn uniek. Mogelijk dat dit
meegenomen kan worden in de acties die vanuit de gemeente momenteel worden
ondernomen en ondersteund op het gebied van het museumkwartier Den Haag.
Hoewel de markten op de twee locaties dezelfde naam hebben zijn het
eigenlijk twee markten. Een
Antiek- en Boekenmarkt op het Lange Voorhout en een Boekenmarkt met wat antiek
op het Plein. Het aanbod verschilt en de consumenten verschillen ook: in de
winter op het Plein zijn het vooral mensen uit Den Haag en forensen. In de
zomer op het Lange Voorhout komen er ook veel (dagjes)mensen van buiten Den
Haag. De marktoriëntatie vanuit het centrum op deze markt vanuit het
Panteia-onderzoek is slechts 7% maar de interpretatie van dit gegeven is
lastig. Het is qua aanbod een markt die niet vergelijkbaar is met de reguliere
wijkmarkten (waar vooral foodaankopen van belang zijn) en het is ook niet
duidelijk of de oriëntatie betrekking heeft op de markt op het Lange Voorhout
of op het Plein. Als reden om de markt niet te bezoeken wordt dan ook het
meeste aangegeven dat het productaanbod niet aansluit op de behoefte. Als reden
om de markt juist wel te bezoeken wordt vooral aangegeven dat het leuk is om er
te ‘snuffelen en rond te kijken’ en het ‘aanbod van bijzondere producten’. Ook de sfeer en het aanbod van de markten op
Lange Voorhout en Plein zijn zeer verschillend. Het aanbod op Plein is met name
boeken terwijl de nadruk op het Lange Voorhout veel meer op antiek ligt. Het
aantal ondernemers op het Lange Voorhout loopt overigens terug, met name op de
donderdag. Qua gekochte producten worden vooral boeken gekocht (door 23% van de
bezoekers uit Den Haag) en in de tweede plaats curiosa (12%). Antiek wordt
relatief beperkt gekocht hetgeen gezien de vaak hogere prijzen (en een andere
marge) niet verwonderlijk is. Het is
overigens juist voor deze markt jammer dat er geen bezoekersenquête is
uitgevoerd omdat verwacht wordt dat er veel bezoekers van buiten Den Haag
(waaronder toeristen) deze markt bezoeken. Deze groep kan een ander bezoekdoel
en -reden hebben en een ander koopgedrag dan de bezoeker uit Den Haag
zelf.
Op
basis van gesprekken met de marktkamer en de gehouden workshop zijn de
volgende aanbevelingen voor de toekomst
geformuleerd:
• Er is gesproken over het verbreden van het
aanbod (design en kunst) waarbij behoud van kwaliteit en behoud van de nadruk
op (echt) antiek voor iedereen van groot belang blijft.
• Maak een keuze in openingstijden.
Eventueel kan nog een verschil worden gemaakt in de donderdag (vroeg starten en
tot 17.00 uur door) en zondag (later starten en langer doorgaan).
• De ondernemers zijn erg zoekende op het
gebied van marketing en promotie. Gezien het belang voor juist deze markt zou
het zeer wenselijk zijn als een externe (professionele) partij dit voor hen op
pakt. Aandachtspunt is echter dat men het hierover waarschijnlijk niet eens kan
worden. Aanbevolen wordt hiervoor een extra bijeenkomst/workshop voor de
organiseren om gezamenlijk te bekijken wat de mogelijkheden zijn. Voorafgaand
aan deze bijeenkomst dienen de mogelijkheden (incl. mogelijke partijen) in
kaart te zijn gebracht. Samen met de marktondernemers kan bepaald worden wat de
gestelde randvoorwaarden en doelen zijn voor het uitbesteden van marketing
en/of promotie.
• Bijkomend voordeel is dat door het
uitbesteden van de markteling en promotie de ondernemers kunnen wennen aan het
idee van een externe partij die hen zaken uit handen neemt en waarbij men
gelijk de voordelen kan zien. Dit kan een opstap zijn naar het geheel
uitbesteden (privatiseren) van de markt aan
een externe private partij. Mits dat nog van toegevoegde waarde is. Mogelijk
dat het uitbesteden van de promotie en marketing al de gewenste rust een
eenduidigheid terug kan brengen op de markt.
• Het is aan te raden de marketing en de
promotie voor de beide markten (Plein en Lange Voorhout) apart te benaderen. De
nadruk in aanbod op de markt op het Plein ligt vooral op boeken. Het aandeel
antiek is zeer beperkt. Dit vraagt om een andere profilering hetgeen ook door
de andere locatie met een andere sfeer wordt bevestigd.
• De samenwerking met ander (culturele)
instellingen (op het gebied van marketing, evenementen etc) wordt toegejuicht.
De culturele instellingen in het gebied van het Lange Voorhout zijn positief
over de aanwezigheid van de Antiek- en Boekenmarkt. Het verdient aanbeveling te
kijken wat er in die zin mogelijk is om de markt aan te haken bij de
initiatieven die nu worden ontplooid door de gemeente en culturele instellingen
ten behoeve van de het ‘neerzetten’ van een museumkwartier in Den Haag.
• De verwachting is dat als de markt
bekender wordt en beter gaat functioneren dat dan ook de relatie met het
(winkel)aanbod aan de Denneweg beter zal worden.
• Ter behoud van de kwaliteit van het
(bestaande en nieuwe) aanbod is een brancheringcommissie aan te raden. Dit kan
door de bestaande ondernemers worden opgepakt, hoewel dat voor deze markt
gezien de grote verdeeldheid wordt betwijfeld. Aanbevolen wordt daarom om te
onderzoeken of een brancheringcommissie bestaande uit zowel ondernemers van de
markt als externe adviseurs (met voldoende mandaat voor deze externe
adviseurs!) kan worden opgericht. Ook dit kan dan een stap zijn op weg naar
(gewenning aan) privatisering.
• Het is wel belangrijk hier ook te melden
dat de marktondernemers zelf geen voorstander zijn van privatisering. Deels
omdat ze twijfels hebben bij de deskundigheid van private partijen binnen hun
branche van antiek en antieke boeken en deels omdat ze vrezen voor hogere
kosten dan nu. Tijdens de workshop bleek dat de marktondernemers (negatief)
bevooroordeeld zijn over privatisering. Toch denkt Bridge Vastgoed dat het
interessant is deze optie (in stappen) nader te onderzoeken. Met name omdat de
promotie en marketing van deze markt nu niet goed van de grond komt en van
groot belang is voor het positioneren van de markt in de stad en voor het
toerisme.
• Zoals hierboven opgemerkt kan het
uitbesteden van de promotie en marketing een eerste stap zijn in de
privatisering van de gehele markt en kan ook blijken dat dat laatste niet meer
nodig is als de promotie via een externe partij goed loopt.
Wat betreft de
ruimtelijke opstelling is men voor het Lange Voorhout tevreden over de huidige
(tijdelijke) opstelling waarbij de ondernemers met hun front naar elkaar toe
staan en er een laantje is ontstaan voor de consument. Mocht het aantal
ondernemers weer (behoorlijk) toenemen dan zal de opstelling opnieuw bekeken
moeten worden.
Wat betreft de
opstelling op het Plein is de huidige opstelling prima. De markt is klein en er
zijn weinig alternatieven voor de opstelling. Overigens wordt aangeraden na te
gaan wat de redenen zijn om de markt in de winter op het Plein te houden.
Overwogen kan worden ook in de winter de markt op het Lange Voorhout te
organiseren. Dit is in het beeld naar de consument wel veel duidelijker. De
opstelling op het Plein is op dit moment ook akkoord voor de
marktondernemers.
Tot slot wordt
aangeraden (door Bridge Vastgoed) om de Antiek- en Boekemarktop het Lange
Voorhout incidenteel aan te vullen met passende evenementen zoals culturele
evenementen, een culinair festival, wijnproeverij of een foodtruck-festival.
Dit (laatste) zal op zich een eigen doelgroep trekken maar wel een groep die
ook over de Antiek- en Boekenmarkt kan ‘struinen’. De bekendheid van de markt
zal erdoor vergroten. De organisatie van
dergelijke evenementen zal door de Antieke- en Boekenmarkt nu niet van de grond
komen. Dit onderstreept de wenselijkheid van een professionele partij die de
promotie en marketing voor deze markt gaat oppakken.
Aanpassingen voor de
korte termijn: De Antiek- en Boekenmarkt is een unieke markt. Alleen in Delft,
Haarlem en Amsterdam vindt men antiekmarkten van vergelijkbare grote in de
Randstad. Deze markt is daarom ook van
grote toegevoegde waarde voor Den Haag toeristenstad en specifiek voor het
Museumkwartier. Een goede/betere profilering van deze markt is daarom van
grote toegevoegde waarde.
Bridge Vastgoed is van mening dat een specifieke markt als deze (de
Antiek- en Boekenmarkt Den Haag) gerund zou moeten worden door specialisten.
Het verzelfstandigen van de markt of het uitbesteden van bepaalde taken (zoals
marketing en promotie) kan hierin verschil maken.
Bridge Vastgoed
adviseert daarom om ruim voor het volgende seizoen (startend in mei 2017) een
verkenning te laten uitvoeren naar de mogelijkheden tot privatisering of het
uitbesteden van marketing en promotionele activiteiten. Een goede communicatie
richting de marktkooplieden en ze betrekken bij deze zoektocht is essentieel.
Het is van belang dat de marktondernemers samen met de gemeente de
randvoorwaarden stellen voor de toekomst. Aanwezige ondernemers zijn vooral
bezig met hoe ze in het komende seizoen komen te staan…"
Mocht je nog meer willen lezen kijk dan voor het volledige verslag van Bridge Vastgoed zie:
